Nhớ về tiền nhân - cụ Đồ Chiểu - Kỷ niệm 200 năm ngày sinh Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu

19/07/2022 958 0
​“Ươm…Trước đèn xem truyện Tây Minh (ơ) Gẫm cười hai chữ nhân tình éo (ờ) le (ớ ơ ờ ươm) …". Có lẽ cụ Đồ Chiểu đã đọc truyện Tây Minh lúc trẻ - khi cơn gia biến chưa xảy đến, khi tấm lòng hiếu nhân chưa lấy đi đôi mắt của người con. Cụ Đồ Chiểu đã rất tâm đắc về truyện Tây Minh khi tên truyện được nhắc ở phần đầu của truyện thơ nôm Lục Vân Tiên. Nghe tiếng hát ru em trong lòng tôi chợt liên tưởng đến hình ảnh cụ Đồ Chiểu, cụ ngồi đọc truyện Tây Minh dưới ánh đèn khuya leo lét. Để rồi cụ “gẫm cười" chuyện mình, chuyện đời éo le.

Đóa hoa chính khí - Thơm nức nghĩa nhân,

Một góc hải tần - Rạng ngời tiết tháo

Lời rằng:

Giồng An Đức - Lưu dấu chân mở nước,

Chợ Ba Tri - Từng thấm máu lưu dân.

Chim Lạc sông Hồng - Tìm về nắng ấm phương Nam

Nghe trống đền Hùng - vẫn ngóng quê cha đất tổ,

Điểm sáng thiên lương - Đời đời rạng rỡ,

Một tấm đan tâm - Còn thắm ngời ngời.

Gợi nhớ xưa:

Phận làm trai, vẫy vùng trận bút trường văn, mong hiển vang nét mực tu kinh,

Chí trượng phu, quản chi dặm khách bôn ba, nung nấu mãi tấm lòng địch khái.

Nhớ thuở bình cư, Lòng ôm chí cả,

Dùi mài kinh sử, chí rắp những toan - Lảm sáng đạo thánh hiền,

Lỡ dở đại khoa, ngộ biến tùng quyền - Đành về quê phục hiếu,

Quan san diệu vợi, xót thương từ mẫu, cam chịu lục trầm," (trích Văn bia cụ Nguyễn Đình Chiểu).

Nguyễn Đình Chiểu tự Mạnh Trạch, hiệu Trọng Phủ, sau khi bị mù lấy hiệu Hối Trai, lúc dạy học dân tôn xưng Đồ Chiểu. Ông sinh ngày 1/7/1822 tại làng Tân Khánh, huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định. Thân sinh Đồ Chiểu – cụ Nguyễn Đình Huy, người làng Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên; Thân mẫu cụ Trương Thị Thiệt, người Tân Thới, huyện Bình Dương, tỉnh Gia Định. Ông đỗ tú tài ở trường thi Gia Định năm 1843. Năm 25 tuổi ông trở ra Huế học tập, chờ khoa thi năm Kỷ Dậu (năm 1849) nhưng chưa kịp thi thì có tin mẹ mất, trên đường trở về chịu tang mẹ vì quá lo buồn khóc thương ông lâm bệnh và bị mù 2 mắt.

Khi 3 tỉnh miền Đông rơi vào tay quân Pháp, không chịu sống trong vùng chiếm đóng của giặc, ông cùng gia đình chạy về làng An Đức, tổng Bảo An, tỉnh Vĩnh Long (nay là huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre). Tại đây, ông dạy học trò, bốc thuốc chữa bệnh cho dân và sáng tác thơ văn. Nhiều tác phẩm thơ văn của ông như: truyện thơ Lục Vân Tiên, Dương Từ - Hà Mậu, Ngư tiều y thuật vấn đáp, Văn tế nghĩa sĩ chết trận Cần Guộc, Văn tế lục tỉnh sĩ dân trận vong, Văn điếu Trương Định, thơ điếu Phan Tòng, Phan Thanh Giản…đã thấm sâu vào tâm hồn của nhiều thế hệ. “Trước đèn xem chuyện Tây Minh/Ngẫm cười hai chữ nhân tình éo le/Ai ai lẳng lặng mà nghe/Dữ răn việc trước, lành dè thân sau/Trai thời trung hiếu làm đầu/ Gái thời tiết hạnh là câu trau mình".

TRANH CU DO NDC 2022 - 1972022.jpg

Tranh của họa sĩ Đoàn Việt Tiến vẽ đề tài Nguyễn Đình Chiểu bắt mạch chữa bệnh (nguồn sưu tầm)

TRANH CU DO NDC 2022 - 1972022.png

Tranh của họa sĩ Nguyễn Phi Hoanh vẽ đề tài: Nguyễn Đình Chiểu sáng tác, bà Sương Nguyệt Anh ghi chép  (nguồn sưu tầm)

Hằng năm vào ngày 1/7, ngày sinh của cụ Đồ Chiểu (1/7/1822-1/7/2022), đã trở thành ngày hội truyền thống văn hoá của người Bến Tre để tưởng nhớ nhà thơ yêu nước bậc nhất của Nam Bộ nói riêng, của Việt Nam nói chung.

Năm 2022, tổ chức Unesco ra quyết định vinh danh Nguyễn Đình Chiểu là Danh nhân văn hoá thế giới.

Tối 30/6/2022, lễ kỷ niệm 200 năm ngày sinh Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu, 30 năm ngày hội truyền thống văn hóa tỉnh Bến Tre diễn ra tại Di tích quốc gia đặc biệt Mộ và Khu lưu niệm Nguyễn Đình Chiểu, xã An Đức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Theo đó, có nhiều hoạt động hưởng ứng như: Hội diễn "Tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông lần thứ XVIII"; giải Bến Tre Marathon quốc tế năm 2022; thực hiện quyển sách chữ thư pháp khổ lớn về Nguyễn Đình Chiểu; thực hiện phim tài liệu về danh nhân Nguyễn Đình Chiểu; tổ chức Hội chợ Thương mại - Ẩm thực xứ Dừa năm 2022 và hành trình theo chân cụ Đồ… Trên hết, ngày hội là dịp để nhắc nhở mọi người nhớ đến tài năng đức độ của bậc hiền tài, nhớ về tiền nhân - cụ Đồ Chiểu.

Đoàn Tứ

Những bài viết liên quan

Lịch trình mẫu

X

Thông báo