Sắc Màu Ẩm Thực Tết Xứ Dừa

20/01/2025 106 0
Tết đến xuân về là một khởi đầu mới đón những may mắn và hạnh phúc. Trong không khí hân hoan của mùa xuân, mọi người thường nhớ về quá khứ Tết xưa với nét văn hóa, phong tục mà thế hệ trước để lại. Trải qua thời gian, nét văn hóa ngày tết cổ truyền bên tán dừa xanh vẫn được gìn giữ, đậm đà bản sắc dân tộc qua bao thế hệ qua những sản vật mà thiên nhiên đã ban tặng.

So với những tỉnh thành khác ở đồng bằng sông Cửu Long hình ảnh cây dừa in sâu vào đời sống của người dân Bến Tre, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống tại nơi đây. Cây dừa đã có từ rất lâu đời và vị trí văn hóa của cây dừa rất đặc biệt, theo bước chân mở cõi của ông cha, gắn chặt với xóm làng, nếp ăn, nếp ở tại vùng đất trù phú này, trong đó nổi bậc nhất có thể nói đến ẩm thực vào ngày Tết.

Xanh mát khổ qua dồn

Mỗi năm cận tết, gió chướng bắt đầu về, tát mương bắt tôm, cá trong vườn dừa vào dịp này cũng là một sinh hoạt văn hóa cộng đồng của người Bến Tre. Mỗi khi có nhà tháo mương, bà con láng giềng đều qua phụ giúp, tiếng nói cười rộn rã, niềm vui của người dân xứ dừa đơn giản nhưng tràn đầy tình cảm, khiến những thế hệ sống dưới bóng dừa càng gắn bó nhau hơn, cùng chung sức làm việc, vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Đây cũng là nét đẹp văn hóa từ xưa đến nay vẫn được bảo tồn và giữ nguyên giá trị. Tính văn hóa của cư dân xứ dừa trong ứng xử với môi trường tự nhiên còn được thể hiện qua việc khai thác tự nhiên hợp lý vào dịp cuối năm khi con tôm, cá, tép đã vừa đủ lớn.   

Khổ qua dồn (Ảnh: B.T)

Từ việc tát mương, bà con nơi đây dùng những sản vật ấy làm ra những món ăn hấp dẫn ngày Tết mang hơi thở và linh hồn đậm chất Xứ dừa. Ở Nam Bộ nói chung và Bến Tre nói riêng, ngày xuân nhà nào cũng phải có món khổ qua dồn, đặc biệt ở Bến Tre, người dân thường dồn nhân khổ qua từ thịt cá, tép bạc đất, khi tháo mương bắt được, nên hương vị của món ăn cực kì đặc biệt.

Khổ qua chọn trái vừa, rửa sạch, bỏ ruột và hạt bên trong. Cá, tép từ việc tát mương thì sẽ được đem băm nhỏ, quết cho thật dai, trộn thêm nấm mèo, bún tàu và các gia vị để nhân thêm đậm đà rồi dồn vào bên trong trái khổ qua. Bắt nước lửa nhỏ sau đó cho khổ qua vào nấu đến khi chín. Khi ăn, vỏ ngoài mềm vừa phải, nhân bên trong vị đậm đà, thịt dai, hương thơm của tép, cá nổi bậc hòa hợp vị đắng của khổ qua, hễ ai thưởng thức một lần cũng đều nhớ mãi hương vị ấy.

Đa sắc bánh tét Xứ dừa

Chim kêu ba tiếng ngoài sông,

Mau lo lựa nếp hết đông Tết về

Nếp là nguyên liệu chính không thể thiếu để gói bánh tét, nhiều người còn cho rằng bánh tét có thể do đọc trại từ bánh Tết. Đây là loại bánh không thể thiếu mỗi dịp xuân về. Bánh tét được gói bằng lá chuối, nguyên liệu chính có nếp, đậu đen hoặc đậu phộng; nhân bánh đa dạng được làm từ chuối, thịt, đậu xanh, mỡ, …đặt biệt bánh tét Bến Tre có thêm dừa, độ béo vừa phải. Bánh ngon là khi mở ra phần nếp dẻo, không dính lá, nhân vừa ăn, hương thơm nhẹ. Ngày nay, bánh tét đã được nâng thêm tầm cao mới khi người dân biết tận dụng những màu sắc từ tự nhiên trộn cùng nếp để tạo ra màu cho bánh rất hấp dẫn như màu đỏ từ củ dền hoặc trái gấc, tím từ hoa đậu biếc, xanh từ lá dứa, …Hình ảnh quây quần bên bếp lửa, gia đình sum họp nấu bánh chờ giao thừa là một hình ảnh in sâu vào ký ức của rất nhiều thế hệ.

Nấu bánh tét đón tết là hình ảnh quen thuộc đối với người dân Nam bộ nói chung và Xứ dừa nói riêng (Ảnh: B.T)

 Tuy với nhịp sông sôi động ngày nay, mọi người vẫn luôn gìn giữ nét văn hoá vào ngày tết khi được tự tay gói bánh, nấu bánh tét. Thưởng thức bánh dẻo, thơm, hương vị tao nhã khiến ai cũng thổn thức về tết xưa và tết nay. Bánh tét là món ăn không thể thiếu trên mâm cúng công bà tổ tiên hay trên bàn ăn của người dân Bến Tre nói riêng và Nam Bộ nói chung. Bánh tét cắt ra có hình tròn, đầy đặn với khát vọng về năm mới được no đủ, đong đầy.

Óng ánh vàng ươm món thịt kho hột vịt

Về Bến Tre ngày tết không thể thiếu món thịt kho nước dừa (hay còn gọi là thịt kho tàu), có thể nói món ăn này chiếm trọn cảm tình của thực khách từ Bắc vào Nam, thường được chế biến trong các dịp đặc biệt và quan trọng là trong các ngày tết Nguyên đán vì có thể làm sẵn, giữ được lâu ngày. Đúng như tên gọi, thịt kho nước dừa phải được kho cùng với nước dừa tươi và hột vịt (có thể dùng trứng gà, trứng cút), kho cho đến khi thấm vào từng nguyên liệu và cũng chỉ có nước dừa mới làm cho hương vị của món thịt kho trở nên hấp dẫn, khoe được cái màu vàng óng ánh. Thịt kho nước dừa ngày Tết dùng chung với cơm trắng hoặc bánh tét, dưa kiệu, dưa cải chua. Món thịt kho với miếng thịt được xắt vuông, trứng để nguyên, ngụ ý năm mới mọi việc vuông tròn, trọn vẹn.

Thịt kho nước dừa (Ảnh: Đ.T)

Đa sắc mứt dừa ngày Tết

Với nguồn sản vật phong phú mà thiên nhiên ưu đãi, cư dân Xứ Dừa đã biết cách hòa hợp các nguồn thực phẩm tự nhiên cùng với trái dừa cho ra hương vị đặc trưng nổi tiếng ẩm thực Bến Tre rất đặc sắc và độc đáo vào ngày Tết để dâng cúng tổ tiên hay tiếp đãi khách. Trong đó, mứt dừa là món rất được ưa chuộng trong ngày Tết. Mứt dừa dễ làm, thơm và ngon miệng nên nhiều gia đình có thể tự tay thực hiện; cơm dừa bào mỏng cùng đường cát trắng, có thể phối trộn các nguyên liệu tự nhiên để cho ra màu sắc bắt mắt như: hoa đậu biếc (xanh lam), gấc (màu cam), lá dứa (xanh lá), củ dền (màu đỏ),… sau đó, sên mứt đến khi khô lại. Thưởng thức mứt dừa thơm, ngọt, béo bên tách trà nóng ngày Xuân gợi lên ký ức ngọt ngào đậm đà tình thương.

Mứt dừa (Ảnh: Sưu tầm vietmart.co)

Dù “ba chìm bảy nổi” theo cuộc sống và thời gian, nhưng dừa vẫn mực thủy chung theo bước chân của con người như hình với bóng ngay cả trong đời sống tinh thần. Sản vật do cây dừa mang đến nuôi nấng con người, trải qua bao nhiêu thăng trầm, dừa gắn liền với con người qua bao thế hệ. Ngày tết là dịp để gia đình quây quần, đoàn tụ bên nhau, đón không khí mùa xuân ấm áp tươi vui sau một năm làm việc vất vả,

Mùa xuân Ất Tỵ 2025 đang đến gần, dẫu tương lai hay quá khứ, trải qua bao nhiêu thăng trầm, Tết vẫn mang một giá trị văn hóa truyền thống rất riêng mà không có thứ gì thay thế được. Trải nghiệm những hoạt động văn hóa độc đáo ngày Tết, chúng ta hiểu được vẻ đẹp của ngày tết cổ truyền luôn lấp lánh ở mỗi tâm hồn và nuôi dưỡng đời sống văn hóa của người Việt nói chung và người Bến Tre nói riêng./.

Bảo Trâm

Related Post

Sample Plan

X

Notification